Ik krijg regelmatig vragen over emotie-eten. Wat is dat eigenlijk precies?
Deze week kreeg ik een reactie van iemand die mijn E-book over emotie-eten had gedownload en ze gaf aan er zoveel in te herkennen. Terwijl ze van zichzelf nooit had gedacht dat ze een emotie-eter was. Zij associeerde emotie-eten altijd met eetbuien en dergelijke.
Maar dit is zeker niet het geval.
Eten is in onze cultuur een belangrijke sociale gebeurtenis. De meesten van ons eten niet alleen omdat we het nodig hebben, maar er zijn ook zoveel andere redenen om iets te nemen. Gezelligheid en eten lijken bij elkaar te horen. Sportevenementen gaan gepaard met alcohol en snacks. Bij verjaardagen komen gebak, borrelhapjes en drank op tafel. Ken je de uitdrukking: “Daar moet op gedronken worden”? Je kunt bijna zeggen: “Daar moet op gegeten worden”, want daar lijkt het de laatste tijd steeds vaker op. In dit soort gevallen gaat het vaak over iets vieren, met een positieve en plezierige emotie.
Denk bij de prettige emoties ook maar aan het ‘een kusje erop, een snoepje en over’, als je vroeger gevallen was. In zo’n geval heeft eten een functie van troost, warmte of zelfs liefde.
Vervelende emoties wegeten
Er zijn echter ook een heleboel mensen die eten bij een vervelende emotie. Bijvoorbeeld als ze verdrietig, boos of teleurgesteld zijn. En maar al te vaak is het zo dat deze mensen niet eens goed kunnen omschrijven wat er aan de hand is en waarom ze dan gaan eten. Er is een bepaalde vorm van onrust en het lijkt op de automatische piloot te gaan.
Bij emotie-eten gaat iemand eten als er bepaalde gevoelens of emoties de kop op steken. In plaats van deze te uiten, gaat de emotie-eter zijn gevoelens weg eten. Een emotionele eter gaat eten terwijl er fysiek gezien geen honger is. Het gaat hier dan om ‘hoofdhonger’, of snack- of snaaizin. Gevolg: je komt aan. En dat leidt weer tot negatieve emoties, en zo ontstaat er een vicieuze cirkel.
Het overgewicht lokt emotioneel eten uit, waardoor het overgewicht in stand wordt gehouden.
Verzadiging
Een ander punt waar emotionele eters vaak tegenaan lopen, is dat ze moeite hebben om gevoelens van honger of verzadiging te voelen. Dit komt voort uit een soort van ‘gevoelsblindheid’. Onrust en emoties worden dan vertaald als ‘honger’. Mensen die last hebben van gevoelsblindheid hebben grote moeite met het herkennen van hun eigen gevoelens.
In mijn coaching ga ik hier altijd heel uitgebreid op in: wat ervaar je écht? Is het honger of iets anders? En hoe kun je hier op een andere manier dan met eten op reageren?
Externe eters en lijngerichte eters
Als je last hebt van emotie-eten, kunnen er nog twee andere dingen een rol spelen: de externe prikkels en lijngericht eten. Ik ga ze hieronder even voor je toelichten.
Extern eten wil zeggen dat je gevoelig bent voor prikkels van buitenaf. Je loopt langs de bakker en ruikt de overheerlijke croissants. Je bent op een verjaardag en er worden lekkere hapjes voor je neus neergezet. De geur van een verse appeltaart als je ergens op visite gaat zorgt ervoor dat je het wilt hebben.
Ik denk dat deze prikkels en verleidingen velen van ons bekend voorkomen. De clou is echter dat een ‘gewone eter’ er minder gevoelig voor is en stopt met eten als hij genoeg heeft gehad. Als de maag een seintje geeft dat hij verzadigd is. Hoe lekker het er ook uitziet, hoe verleidelijk het ook is, hij stopt gewoon met eten.
Externe eters hebben de neiging om te blijven dooreten. Zij vinden het moeilijk om gevoelens van honger en verzadiging goed in te schatten en stoppen dus niet op tijd met eten.
Daarnaast heb je dus ook nog de lijngerichte eters.
Dit zijn de mensen die al heel vaak op dieet zijn geweest, daarin soms extreem streng zijn, zichzelf alles ontzeggen en strikte regels hanteren. Het lukt dan om snel wat kilo’s af te vallen, maar meestal is dit een kortetermijneffect. Gauw genoeg daarna ontstaat het jojo-effect, want het ‘verboden eten’ blijft wel lokken en uiteindelijk wordt de verleiding te groot en gaan alle remmen los.
Natuurlijk gewicht
Hierbij is het belangrijk om het ‘natuurlijk gewicht’ te benoemen.
Voor heel veel mensen geldt dat ze hun gewicht zonder problemen onder controle kunnen houden. Ze eten als ze honger hebben en stoppen als ze verzadigd zijn. Sommige mensen zijn van nature wat slanker, en anderen wat voller.
Hierbij wordt uitgegaan van het ‘natuurlijk’ gewicht. Je lichaam heeft een soort van thermostaat en het zorgt er in principe zelf voor dat er een bepaald gewicht gehandhaafd wordt. Dit gewicht is erfelijk bepaald en kan niet zomaar veranderd worden.
Dit is geen statisch getal, er is altijd een bepaalde marge. Iemand die een natuurlijk gewicht heeft van 75 kilo, kan best wel 73 of 72 wegen. Maar als het lichaamsgewicht veel lager komt te liggen, dan gaat het lichaam er alles aan doen om dit te herstellen en je weer terug te brengen naar je natuurlijk gewicht. De eetlust neemt weer toe en zelfs de stofwisseling gaat dalen. Het gevolg is dat je weer zwaarder wordt tot je het natuurlijk gewicht weer bereikt.
Bij een hoger lichaamsgewicht is dit effect er ook, maar minder sterk.
Door vaak te lijnen, zeker als dit heel streng gebeurt, kan dit evenwicht ernstig verstoord worden en help je in feite je hele stofwisseling om zeep. Waardoor de strenge lijnpogingen van de lijngerichte eters uiteindelijk averechts gaan werken.
Herken je dit?
Je kijkt terug naar een foto van toen je begin 20 was. Je vond jezelf toen veel te zwaar, met je 75 kilo, terwijl het eigenlijk achteraf gezien een gewicht was wat prima bij je lengte past. Inmiddels ben je ontelbare lijnpogingen verder, weeg je 90 kilo en zou je er een moord voor doen om weer die 75 kilo te wegen. Jammer dat je er toen zo ontevreden over was.
Het goede nieuws …
Als je een emotionele eter bent, last hebt van lijngericht of extern eten, dan wil dat niet zeggen dat je niet zou kunnen afvallen, of dat je het er maar helemaal bij moet laten zitten. Het is dan belangrijk om aan de slag te gaan met het herkennen wat er écht aan de hand is, je denkpatronen en je gedrag. En rustig en geleidelijk afvallen is sowieso altijd het beste wat je voor je lichaam kunt doen. Dát geeft je een duurzaam effect. Liever in een half jaar tijd 5 kilo kwijt dan in 2 maanden …
E-book
Ben jij ook nieuwsgierig naar het E-book met ‘gouden tips’ waar in het begin van dit artikel over wordt gesproken, dan kun je het hieronder aanvragen.
Recente reacties